2. อรติสุตฺตวณฺณนา

[210] วิหารครุโก กิเรส เถโรติ เอเตน เถโร อตฺตโน สทฺธิวิหาริกํ วงฺคีสํ โอวทิตุํ อนวสโรฯ เตน อนฺตรนฺตรา ตสฺส จิตฺตํ ราโค อนุทฺธํเสตีติ ทสฺเสติฯ สาสเน อรตินฺติ สีลปริปูรเณ สมถวิปสฺสนาภาวนาย จ อนภิรติํฯ กามคุเณสุ จ รตินฺติ ปญฺจสุ กามโกฏฺฐาเสสุ อสฺสาทํฯ ปาปวิตกฺกนฺติ กามสงฺกปฺปํฯ สพฺพากาเรนาติ สพฺเพ ตทงฺควิกฺขมฺภนสมุจฺฉินฺทนากาเรนฯ ยถา มหนฺตํ อรญฺญํ วนถนฺติ, เอวํ มหนฺตํ กิเลสวนํ ‘‘วนถ’’นฺติ วุตฺตํฯ

ปถวิญฺจ เวหาสนฺติ ภุมฺมตฺเถ ปจฺจตฺตวจนํ, ตสฺมา ปถวิยํ อากาเส จาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘ปถวิฏฺฐิต’’นฺติอาทิฯ ชคตีติ จ ปถวิยา เววจนํฯ เตนาห ‘‘อนฺโตปถวิย’’นฺติฯ ปริชีรตีติ สพฺพฺพโส ชรํ ปาปุณาติฯ สมาคนฺตฺวาติ ญาเณน สมาคนฺตฺวาติ อตฺโถฯ เตนาห ‘‘มุตตฺตาติ วิญฺญาตตฺตภาวา’’ติฯ

ปฏิฆปเทน คนฺธรสา คหิตา ฆานชิวฺหานํ ปฏิหนนวเสน ปวตฺตนโตฯ มุตปเทน โผฏฺฐพฺพารมฺมณํ คหิตํ มุตฺวา คเหตพฺพโตฯ น ลิปฺปตีติ น มกฺขียติฯ

สฏฺฐิ-สทฺโท ฉ-สทฺเทน สมานตฺโถติ ‘‘สฏฺฐินิสฺสิตา’’ติ ปทสฺส ‘‘ฉอารมฺมณนิสฺสิตา’’ติ อตฺโถ วุตฺโตฯ ปุถู อธมฺมวิตกฺกาติ รูปวิตกฺกาทิวเสน พหู นานาวิตกฺกา มิจฺฉาสงฺกปฺปาฯ ชนตาย นิวิฏฺฐาติ มหาชเน ปติฏฺฐิตาฯ เตสํ วเสนาติ เตสมฺปิ มิจฺฉาวิตกฺกานํ วเสนฯ น กตฺถจิ อารมฺมเณฯ กิเลสวคฺคคโตติ กิเลสสงฺคณิกํ อุปคโต น ภเวยฺย, กิเลสวิตกฺกา น อุปฺปาเทตพฺพาติ อตฺโถฯ ทุฏฺฐุลฺลวจนํ กามปฏิสํยุตฺตกถาฯ

ทพฺพชาติโกติ ทพฺพรูโปฯ เนปกฺเกนาติ โกสลฺเลนฯ นิพฺพานํ ปฏิจฺจาติ อสงฺขตธาตุํ อารมฺมณวเสน ปฏิจฺจฯ ปรินิพฺพานกาลนฺติ อนุปาทิเสสนิพฺพานกาลํฯ

อรติสุตฺตวณฺณนา นิฏฺฐิตาฯ